Νέα πρόστιμα, από 100 έως και 1.000 ευρώ, για τη μη έκδοση ή λήψη παραστατικών (αποδείξεις ή τιμολόγια) από επιχειρήσεις και ελεύθερους επαγγελματίες για πράξεις που δεν επιβαρύνονται με ΦΠΑ, αλλά και για τη μη έκδοση στοιχείων διακίνησης, θεσπίζονται με νομοσχέδιο του υπουργείου Οικονομικών «Προσαρμογή της ελληνικής νομοθεσίας στις διατάξεις της Οδηγίας (EE) 2015/2376 και άλλες διατάξεις», το οποίο κατατέθηκε χθες στη Βουλή και περιλαμβάνει σημαντικές αλλαγές στον ΕΝΦΙΑ, στο ΦΠΑ, αλλά και στην υποχρεωτική αυτόματη ανταλλαγή πληροφοριών στον τομέα της φορολογίας.Στο πλαίσιο εξάλλου περιορισμού της χρήσης μετρητών, με στόχο την πάταξη της φοροδιαφυγής και την ενίσχυση των ηλεκτρονικών συναλλαγών, επιβάλλεται πρόστιμο 100 ευρώ για τη μη εξόφληση από τον λήπτη των αγαθών ή των υπηρεσιών φορολογικών στοιχείων συνολικής αξίας 500 ευρώ και άνω, με τη χρήση κάρτας ή άλλων ηλεκτρονικών μέσων πληρωμής.
Αναλυτικότερα, με το άρθρο 12 του εν λόγω νομοσχεδίου τροποποιούνται διατάξεις του Κώδικα Φορολογικής Διαδικασίας, καθώς στην παρ. 1 του άρθρου 54 του ν. 4174/2013 προστίθενται περιπτώσεις ιε, ιστ και ιζ και έτσι αυτό διαμορφώνεται ως εξής:
«Για καθεμία από τις παρακάτω παραβάσεις επιβάλλεται πρόστιμο στον φορολογούμενο ή οποιοδήποτε πρόσωπο, εφόσον υπέχει αντίστοιχη υποχρέωση από τον Κώδικα ή τη φορολογική νομοθεσία που αναφέρεται στο πεδίο εφαρμογής του:
ιε) δεν εκδίδει λογιστικά αρχεία ή εκδίδει ή λαμβάνει ανακριβή λογιστικά αρχεία (παραστατικά), για πράξεις που δεν επιβαρύνονται με ΦΠΑ,
ιστ) διακινεί αγαθά χωρίς την ύπαρξη παραστατικών στοιχείων διακίνησης,
ιζ) δεν συμμορφώνεται με τις υποχρεώσεις της παρ. 3 του άρθρου 20 του ν. 3842/2010.Τα πρόστιμα μάλιστα για τις παραβάσεις που αναφέρονται στην ανωτέρω παράγραφο (1) καθορίζονται ως εξής:
η) πεντακόσια (500) ευρώ, ανά φορολογικό έλεγχο, σε περίπτωση που ο φορολογούμενος είναι υπόχρεος τήρησης απλογραφικού λογιστικού συστήματος, και χίλια (1.000) ευρώ, ανά φορολογικό έλεγχο, αν ο φορολογούμενος είναι υπόχρεος τήρησης διπλογραφικού φορολογικού συστήματος στις περιπτώσεις ιε και ιστ της παρ. 1.
θ) εκατό (100) ευρώ, για κάθε παράβαση της περίπτωσης ιζ της παρ. 1».
Με βάση τις ανωτέρω διατάξεις στο εξής θα επιβάλλεται αυτοτελές πρόστιμο σε κάθε επιχειρηματία ή ελεύθερο επαγγελματία ο οποίος εντοπίζεται κατά τη διάρκεια φορολογικού ελέγχου να μην έχει εκδώσει αποδείξεις ή τιμολόγια ή άλλα φορολογικά στοιχεία ή να έχει εκδώσει ανακριβή φορολογικά στοιχεία και για πράξεις που δεν επιβαρύνονται με ΦΠΑ.
Υπενθυμίζεται ότι τα ανωτέρω νέα μέτρα «στοχεύουν» κυρίως τα ιδιωτικά εκπαιδευτήρια και τους γιατρούς, που δεν υπόκεινται στο καθεστώς του ΦΠΑ.
ΕΝΦΙΑ σε αγροτεμάχια
Αξίζει να σημειωθεί ότι με άλλες διατάξεις του νομοσχεδίου παρατείνεται για δύο έτη (2017 και 2018) η αναστολή επιβολής συμπληρωματικού φόρου για τα αγροτεμάχια, τα βοσκοτόπια και τις λοιπές εδαφικές εκτάσεις εκτός σχεδίων πόλεων των αγροτών.
Η διάταξη κρίθηκε απαραίτητη, δεδομένου ότι τα αγροτεμάχια των φυσικών προσώπων δεν έχουν υπαχθεί μέχρι σήμερα σε συμπληρωματικό φόρο, προκειμένου να δοθεί ο απαραίτητος χρόνος στους φορολογουμένους να ελέγξουν και τους δασικούς χάρτες και να προβούν, όπου απαιτείται, στις απαραίτητες διορθώσεις.
Επισημαίνεται ότι όπως ορίζεται συγκεκριμένα στην εν λόγω διάταξη «Ειδικά για τα έτη 2016, 2017 και 2018 στη συνολική αξία του πρώτου εδαφίου δεν συνυπολογίζεται και η αξία των δικαιωμάτων επί γηπέδων εκτός σχεδίου πόλης ή οικισμού».
Επομένως, η αξία των ανωτέρω δικαιωμάτων δεν συνυπολογίζεται στη συνολική αξία των υπόχρεων που λαμβάνεται υπ’ όψιν για να διαπιστωθεί εάν αυτή υπερβαίνει τις 200.000 ευρώ, όριο πάνω από το οποίο επιβάλλεται συμπληρωματικός φόρος.
Παράλληλα, σε άλλη διάταξη του νομοσχεδίου προβλέπεται ότι κατά τη χορήγηση πιστοποιητικού για ακίνητο, το οποίο ανήκει σε πτωχό, καταργείται η υποχρέωση ρύθμισης τυχόν οφειλών ΕΝΦΙΑ ή ΦΑΠ, προκειμένου να διευκολυνθεί η σταδιακή εκποίηση της πτωχευτικής περιουσίας.
Διατηρείται όμως η υποχρέωση εξόφλησης του επιμεριστικά αναλογούντος φόρου πριν από την εκποίηση του ακινήτου, αφού σε διαφορετική περίπτωση επιβαρύνεται ο τελευταίος κάτοχος του ακινήτου.
Επίσης κατά τη σύνταξη συμβολαιογραφικής πράξης αποδοχής κληρονομιάς, για τα έτη κατά τα οποία υπόχρεος ήταν ο κληρονομούμενος, το πιστοποιητικό χορηγείται εφόσον έχει καταβληθεί ο φόρος που αναλογεί στο ποσοστό – δικαίωμα επί του ακινήτου που κληρονομείται ή εφόσον ο κληρονομούμενος έχει νόμιμα απαλλαγεί από τον φόρο γι’ αυτό.
Και αυτό ισχύει πλέον για την αποσαφήνιση της διαδικασίας χορήγησης πιστοποιητικού ΕΝΦΙΑ σε περίπτωση θανάτου του υπόχρεου, ιδίως σε περιπτώσεις που η κληρονομιά επάγεται σε περισσότερους κληρονόμους, και καθίσταται σαφές ότι σε αυτές τις περιπτώσεις για τη χορήγηση του πιστοποιητικού πρέπει να έχει καταβληθεί ο φόρος που αναλογεί στο ποσοστό ή στο δικαίωμα που κληρονομείται από τον κληρονόμο, χωρίς να απαιτείται ρύθμιση του φόρου για τα υπόλοιπα ποσοστά ή ακίνητα του κληρονομούμενου.
Θα πρέπει επίσης να αναφερθεί ότι για τη διευκόλυνση των συναλλαγών και την είσπραξη των οφειλόμενων χρεών προβλέπεται ότι σε περίπτωση μεταβίβασης με αντάλλαγμα το σύνολο της ακίνητης περιουσίας φυσικού ή νομικού προσώπου, εφόσον το συνολικά οφειλόμενο ποσό κύριων και πρόσθετων φόρων και προσαυξήσεων αποδίδεται, επί ποινή ακυρότητας του συμβολαίου, από τον συμβολαιογράφο μέσα στην προθεσμία των τριών εργασίμων ημερών, χορηγείται ένα ενιαίο πιστοποιητικό ΕΝΦΙΑ, χωρίς να απαιτείται να έχει προηγηθεί ρύθμιση των ληξιπρόθεσμων οφειλών από ΕΝΦΙΑ ή και ΦΑΠ.
«Αυτοπροσώπως» στην ΑΑΔΕ
Με το νέο σχέδιο νόμου διευρύνονται ακόμη περισσότερο οι αρμοδιότητες του διοικητή της Ανεξάρτητης Αρχής Δημοσίων Εσόδων, καθώς στη «μάχη» για τον περιορισμό της φοροδιαφυγής και την αύξηση των εισπράξεων του Δημοσίου, του παρέχεται η δυνατότητα να μπορεί να ορίζει με απόφασή του κατηγορίες φορολογουμένων οι οποίοι υποχρεούνται να παρέχουν στην ΑΑΔΕ, χωρίς άλλη διοικητική ενέργεια, πληροφορίες για την επιχειρηματική τους δραστηριότητα, οι οποίες θα αξιοποιηθούν στην ελεγκτική διαδικασία.
Στο εξής εξάλλου η ΑΑΔΕ θα μπορεί να συλλέγει πληροφορίες από τρίτα πρόσωπα που δεσμεύονται από το επαγγελματικό απόρρητο αφού, όπως ορίζεται στο νομοσχέδιο, τα πρόσωπα που δεσμεύονται από το επαγγελματικό απόρρητο υποχρεούνται να παρέχουν στην ΑΑΔΕ πληροφορίες όχι μόνο για οικονομικές συναλλαγές τους με τους φορολογούμενους αλλά και για οικονομικές συναλλαγές των φορολογούμενων που διεξάγονται μέσω αυτών.
Προστασία φορολογουμένων
«Οι ερμηνευτικές εγκύκλιοι είναι δεσμευτικές για τη Φορολογική Διοίκηση, έως ότου ανακληθούν ρητά ή έως ότου τροποποιηθεί η νομοθεσία την οποία ερμηνεύουν.
Η τυχόν μεταβολή της ερμηνευτικής θέσης της Φορολογικής Διοίκησης δεν ισχύει αναδρομικά σε περίπτωση που συνεπάγεται τη χειροτέρευση της θέσης των φορολογουμένων» ορίζουν οι διατάξεις του άρθρου 12 που περιλαμβάνουν αλλαγές στον Κώδικα Φορολογικής Διαδικασίας.
Επισημαίνεται ότι η συγκεκριμένη διάταξη προτάθηκε για την αντιμετώπιση των περιπτώσεων που μεταγενέστερη μεταβολή της ερμηνευτικής θέσης της Διοίκησης έχει ως συνέπεια την αναδρομική χειροτέρευση της θέσης του φορολογουμένου. Έτσι, προβλέπεται ότι η τυχόν μεταβολή της ερμηνευτικής θέσης της Φορολογικής Διοίκησης δεν ισχύει αναδρομικά σε περίπτωση που συνεπάγεται αναδρομική φορολογική επιβάρυνση του φορολογουμένου.
Νομοσχέδιο με αρκετά προαπαιτούμενα
Το σχέδιο νόμου που κατατέθηκε χθες από την κυβέρνηση στη Βουλή περιλαμβάνει αρκετά από τα 25 προαπαιτούμενα που υπολείπονται για την ολοκλήρωση του σχετικού «πακέτου» της δεύτερης αξιολόγησης.
Το οικονομικό επιτελείο σπεύδει για την υλοποίηση όλων των δεσμεύσεων που έχουν αναληφθεί, προκειμένου να είναι έτοιμο για τη μεγάλη και σκληρή «μάχη» στο Eurogroup της 15ης Ιουνίου, όπου αναμένεται να κριθεί και η «τύχη» του χρέους.
Στο πλαίσιο εξάλλου αυτό ρυθμίζονται και φορολογικά θέματα της «Ελληνικής Εταιρείας Συμμετοχών και Περιουσίας Α.Ε.» και των άμεσων θυγατρικών της, Ταμείο Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας (ΤΧΣ), Ταμείο Αξιοποίησης της Ιδιωτικής Περιουσίας του Δημοσίου (ΤΑΙΠΕΔ), Εταιρεία Ακινήτων Δημοσίου (ΕΤΑΔ Α.Ε.) και Εταιρεία Δημόσιων Συμμετοχών Α.Ε. (ΕΔΗΣ Α.Ε.).
Με το σχέδιο νόμου πάντως, εκτός των ανωτέρω αλλαγών στα πρόστιμα, στον ΕΝΦΙΑ κ.λπ., ενσωματώνονται στην εσωτερική νομοθεσία οι διατάξεις της Οδηγίας (EE) 2015/2376 του Συμβουλίου της 8ης Δεκεμβρίου 2015 για την τροποποίηση της Οδηγίας 2011/16/ΕΕ, όσον αφορά την υποχρεωτική αυτόματη ανταλλαγή πληροφοριών στον τομέα της φορολογίας.
Επίσης, τροποποιείται το άρθρο 7 του Κώδικα ΦΠΑ ως προς τις πράξεις που θεωρούνται ως παράδοση αγαθών και προστίθενται στα δώρα που εξαιρούνται, στο πλαίσιο της ανθρωπιστικής κρίσης, τα είδη σίτισης που παραδίδονται στο υπουργείο Παιδείας Έρευνας και Θρησκευμάτων και το υπουργείο Εργασίας, Κοινωνικής Ασφάλισης και Κοινωνικής Αλληλεγγύης, προκειμένου να διανεμηθούν περαιτέρω άνευ ανταλλάγματος για την κάλυψη των αναγκών σίτισης των μαθητών πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας δημόσιας εκπαίδευσης.
Ακόμη αναμορφώνεται το νομοθετικό πλαίσιο διαχείρισης των κατασχεμένων χερσαίων, εναέριων και πλωτών μεταφορικών μέσων εμπορευματοκιβωτίων, μηχανημάτων έργου κ.λπ. λόγω διάπραξης οποιουδήποτε ποινικού αδικήματος.
Του Γιώργου Κούρου gkouros@naftemporiki.gr
