Της Ελευθερίας Κούρταλη
Στις αρχές του 2017 φαινόταν πιθανό ότι οι χώρες που αντιπροσωπεύουν το 70% του ΑΕΠ της Ευρωζώνης θα κατέληγαν με… διαφορετικούς ηγέτες έως το τέλος του έτους, με τις εκλογές που είχαν προγραμματιστεί σε Ολλανδία, Γαλλία, Γερμανία και πιθανώς την Ιταλία. Η κύρια ανησυχία για τους επενδυτές ήταν ότι οι ψηφοφόροι της Ευρώπης πραγματοποιούσαν μαζική στροφή προς τον λαϊκισμό, απειλώντας έτσι το ευρώ και την ΕΕ.
Ο κίνδυνος αυτός φαίνεται τώρα λιγότερο… άμεσος, καθώς οι Ολλανδοί ψηφοφόροι αρνήθηκαν να δώσουν μια μεγάλη εκλογική ώθηση στο αντιευρωπαϊκό Κόμμα της Ελευθερίας του Geert Wilders.
Σημαίνει όμως αυτό πως το ολλανδικό αποτέλεσμα δείχνει ότι η Ευρώπη στο σύνολό της, και ιδίως η Γαλλία, θα αποφύγουν μια λαϊκιστική εξέγερση που θα μπορούσε να διαταράξει τις παγκόσμιες αγορές; “Όχι” απαντούν UBS, Citi, Barclays και Goldman Sachs και προειδοποιούν ότι οι επενδυτές θα πρέπει να είναι έτοιμοι για κάθε ενδεχόμενο.
Γιατί οι επενδυτές δεν πρέπει να εφησυχάσουν
Σύμφωνα με την UBS, οι ολλανδικές εκλογές αποτελούν ένα ενθαρρυντικό προηγούμενο για τις παγκόσμιες αγορές, ενισχύοντας την εμπιστοσύνη ότι το αντιευρωπαϊκό συναίσθημα μπορεί να να έχει περιοριστεί προς το παρόν.
Η ελβετική τράπεζα εκτιμά ότι η ΕΚΤ θα σηματοδοτήσει τη σταδιακή απόσυρση του QE μόλις ολοκληρωθεί ο εκλογικός γύρος στην Ευρώπη, ωστόσο οι λαϊκιστικές απειλές παραμένουν και οι επενδυτές θα πρέπει να παραμείνουν σε εγρήγορση για τους εξής τρεις λόγους:
1) Ο λαϊκισμός δεν έχει υποχωρήσει. Ενώ το Κόμμα της Ελευθερίας δεν αποτελεί τη μεγαλύτερη δύναμη στο ολλανδικό κοινοβούλιο, όπως έδειχναν οι δημοσκοπήσεις νωρίτερα αυτό το έτος, κέρδισε ωστόσο έδαφος από το φιλελεύθερο VVD του πρωθυπουργού Mark Rutte. Επιπλέον, το VVD και οι Χριστιανοδημοκράτες έκαναν στροφή προς τα δεξιά για να προσελκύσουν τους ψηφοφόρους που έβλεπαν με θετικό μάτι τον Wilders. Επιπλέον, μπορεί να χρειαστούν πολλοί μήνες για να σχηματίσει το VVD μια συμμαχία, οπότε εξακολουθεί να είναι δυνατό – αν και απίθανο – το Κόμμα της Ελευθερίας να γίνει μέρος της νέας κυβέρνησης.
2) Η απογοήτευση των εθνικιστών στην Ολλανδία θα μπορούσε να κάνει τους αντι-Le Pen ψηφοφόρους να μείνουν στο… σπίτι τους την ημέρα των εκλογών. Η πραγματική απειλή της νίκης του Κόμματος της Ελευθερίας στην Ολλανδία οδήγησε στη μεγαλύτερη προσέλευση των ψηφοφόρων σε σχεδόν 40 χρόνια, στο 82%. Εάν αυτός ο λαϊκιστικός παράγοντας φόβου μειωθεί, η προσέλευση στη Γαλλία μπορεί να είναι λιγότερο εντυπωσιακή και ένα χαμηλότερο ποσοστό συμμετοχής θα μπορούσε να ευνοήσει τη Le Pen. (Οι ριζοσπαστικοί ψηφοφόροι είναι συνήθως πιο σίγουροι για την επιλογή τους και συνήθως έχουν μεγαλύτερη επιρροή όταν η προσέλευση είναι μικρότερη).
3) Ο Wilders δεν είναι η Le Pen. O Ολλανδός λαϊκιστής ήταν ένας σχετικά διστακτικός υποψήφιος, δίνοντας σχετικά λίγες ομιλίες ή κάνοντας λίγες τηλεοπτικές εμφανίσεις. Ο Wilders αντιμετώπισε επίσης έναν έμπειρο αντίπαλο, ο οποίος υπήρξε πρωθυπουργός για επτά χρόνια. Επιπλέον, η πρόσφατη ενίσχυση της ολλανδικής οικονομίας μπορεί να έχει βοηθήσει τον Rutte. Αντίθετα, η Le Pen είναι μια πονηρή υποψήφια, κάνοντας το κόμμα του Εθνικού Μετώπου λιγότερο ριζοσπαστικό και πιο… εύπεπτο για τους mainstream ψηφοφόρους. Το υψηλό ποσοστό ανεργίας στη Γαλλία ενθαρρύνει τους ψηφοφόρους να στηρίξουν νέες λύσεις. Και οι αντίπαλοι της Le Pen είναι πιο ευάλωτοι. O François Fillon έχει εμπλακεί σε ένα σκάνδαλο διαφθοράς και ο Emmanuel Macron, αν και έχει ηγετικό προβάδισμα στις δημοσκοπήσεις, εξακολουθεί να είναι νέο πρόσωπο στην πολιτική.
Όπως σημειώνει η UBS, μετά από μια περίοδο έντασης που προηγήθηκε των ολλανδικών εκλογών, οι επενδυτές δικαιούνται έναν αναστεναγμό ανακούφισης. Το αποτέλεσμα οδήγησε σε ράλι και σε υψηλά 15 μηνών τις ευρωπαϊκές αγορές, ενίσχυσε το ευρώ και έστειλε το spread μεταξύ των γαλλικών και των γερμανικών ομολόγων πολύ κάτω του υψηλού του Φεβρουαρίου και τις 80 μονάδες βάσης.
Ωστόσο, όπως προειδοποιεί, αν και η πολιτική δεν θα εκτροχιάσει την οικονομική ανάκαμψη και τις αγορές της Ευρωζώνης φέτος, οι κίνδυνοι εξακολουθούν να βρίσκονται μπροστά μας και οι επενδυτές δεν θα πρέπει να εφησυχάσουν.
Goldman Sachs: Τι θα συμβεί στις αγορές αν νικήσει η Le Pen
Τις τελευταίες εβδομάδες, οι γαλλικές προεδρικές εκλογές έχουν βρεθεί στην πρώτη γραμμή των ευρωπαϊκών πολιτικών κινδύνων, όπως σημειώνει σε έκθεσή της η Goldman Sachs. Οι επενδυτές έχουν επικεντρωθεί στην αυξανόμενη υποστήριξη για τη Marine Le Pen και στον κίνδυνο εξόδου της Γαλλίας από το ευρώ.
Αν και οι οικονομολόγοι της Goldman Sachs εκτιμούν ότι η Le Pen είναι απίθανο να κερδίσει τις εκλογές, θεωρούν ότι έχει τη δυνατότητα να ξεπεράσει τις τρέχουσες δημοσκοπήσεις στον πρώτο γύρο. Έτσι, η αμερικανική τράπεζα εξετάζει τις πιθανές επιπτώσεις στις ευρωπαϊκές μετοχές μιας νίκης της Le Pen.
Όπως εκτιμά, θα υπάρξει μια απότομη αύξηση του premium των μετοχών στα επίπεδα της κρίσης της Ευρωζώνης (δηλαδή στο 8%-9% έναντι 7,5% που είναι σήμερα), υπονοώντας μια διόρθωση της τάξης του 13% έως 21% για τις ευρωπαϊκές μετοχές.
Επίσης, θα σημειωθεί μια σημαντική διεύρυνση των spreads των κρατικών ομολόγων και ισχυρό sell-off σε όλα τα risk assets της Ευρωζώνης. Οι νικητές θα είναι ο γερμανικός DAX, ο ελβετικός SMI και ο βρετανικός FTSE 100. Όπως επισημαίνει, οι δύο τελευταίοι δείκτες είναι αμυντικοί και, επιπλέον, δεν είναι στη ζώνη του ευρώ. Ο DAX θα επωφεληθεί από τη στροφή των επενδυτών στα γερμανικά assets που θεωρούνται πιο ασφαλή.
Το χειρότερο χτύπημα αναμένεται να δεχθούν οι μετοχές των τραπεζών της Ευρωζώνης, ο ιταλικός δείκτης FTSE MIB και ο γαλλικός CAC 40, ενώ και ο ισπανικός IBEX θα σημειώσει ισχυρές απώλειες.
Στα επενδυτικά χαρτοφυλάκια, η επιλογή χώρας θα να γίνει πιο σημαντική από την επιλογή κλάδων, όπως ακριβώς συνέβη πριν από την εισαγωγή του ευρώ αλλά και κατά τη διάρκεια της κρίσης χρέους της Ευρωζώνης.
…και τι θα συμβεί αν χάσει
Αντίθετα, όπως τονίζει η Goldman Sachs, σε περίπτωση που η Le Pen δεν έχει εκλεγεί (που είναι και το κεντρικό σενάριο της τράπεζας), οι αποδόσεις των γερμανικών ομολόγων θα αυξηθούν, ενώ τα spreads στα ευρωπαϊκά κρατικά ομόλογα θα μειωθούν.
Επίσης, τα risk assets της Ευρωζώνης, όπως οι τράπεζες αλλά και ο ιταλικός δείκτης FTSE MIB, θα σημειώσουν ράλι ανακούφισης.
Η Goldman Sachs συνεχίζει να συστήνει overweight θέσεις στις ευρωπαϊκές τράπεζες και εκτιμά ότι οι αγορές της Ευρώπης θα υπεραποδώσουν των ΗΠΑ, αν και η ευρωπαϊκή πολιτική αβεβαιότητα είναι πιθανό να παραμείνει σε υψηλά επίπεδα.
Η λαϊκιστική απειλή παραμένει
H Barclays σημειώνει πως το PVV του Wilders είναι σε μια πολύ πιο ακραία πλατφόρμα από τη Marine Le Pen στη Γαλλία, πράγμα που σημαίνει ότι η αποχώρηση στο “παρά πέντε” της στήριξης των άκρων μπορεί και να μην αφορά τη Γαλλία. Επίσης, ο κατακερματισμός, ακόμη και αν είναι λιγότερο έντονος από ό,τι στις δημοσκοπήσεις, εξακολουθεί να είναι ένα σημαντικό χαρακτηριστικό των ολλανδικών εκλογών και ευρύτερα στον δυτικό κόσμο. Έτσι, αυτό είναι πιθανό να διαδραματίσει ρόλο στις επερχόμενες γαλλικές εκλογές, ιδίως στον πρώτο γύρο, όπου η διασπορά ψήφων μπορεί να οδηγήσει σε εκπλήξεις, καθώς οι υποψήφιοι μπορεί να βρεθούν κοντά ο ένας στον άλλο στα ποσοστά.
Σύμφωνα με τη Citigroup, η συνεχιζόμενη υποστήριξη για τα μη mainstream κόμματα είναι κάτι που δεν πρέπει να ξεχνάμε κατά τη διάρκεια του 2017, καθώς ο εκλογικός κύκλος μόλις έχει αρχίσει. Τα τρία μεγαλύτερα κράτη-μέλη της ζώνης του ευρώ ακολουθούν, δηλαδή η Γαλλία, η Γερμανία και η Ιταλία (πριν τις 18 Φεβρουαρίου), και αυτό που είναι σίγουρο είναι πως η λαϊκιστική απειλή παραμένει.
capital.gr
