Συντάκτης:
Γιάνης Βαρουφάκης
To 2015 θα μείνει στην ιστορία για την Ανοιξη της Αθήνας, καθώς και για την ήττα που έφερε τη συνθηκολόγηση του καλοκαιριού.
Θα το θυμόμαστε για το απερίγραπτο κουράγιο ενός λαού που, μετά από πέντε χρόνια κοινωνικής κατάρρευσης, και παρά την τρομοκρατία της σιδηρόφρακτης τρόικας, των ΜΜΕ, των κλειστών τραπεζών, μας έδωσε το θρυλικό εκείνο 62%.
Σε πείσμα της απογοήτευσης και της εσωστρέφειας που έφερε ο θρίαμβος της τρόικας, το 2015 αξίζει να παραμείνει στη συνολική μνήμη, Ελλήνων και Ευρωπαίων, ως μια στιγμή περήφανης αντίστασης στον ανορθολογισμό της επίσημης Ευρώπης.
Οπως και η Ανοιξη της Πράγας ηττήθηκε μεν, αλλά άλλαξε την Ευρώπη δε, έτσι θα συμβεί και με την Ανοιξη της Αθήνας.
Εφόσον βέβαια καταφέρουμε να υπερβούμε την εσωστρέφεια, την εμφυλιοπολεμική διάθεση, αλλά και τις ψευδαισθήσεις.
Αυτή τη στιγμή, τώρα που κλείνει το 2015, δεν θα ασχοληθώ με τα αίτια της ήττας, με την απόδοση ευθυνών.
Οχι επειδή δεν έχει σημασία, αλλά γιατί δεν είναι η ώρα. Τώρα, με το 2016 να ετοιμάζεται να ανατείλει, έχει σημασία να υπερβούμε τη θλίψη και την παράλυση κοιτάζοντας μπροστά.
Στο ερώτημα «τι πρέπει να κάνουμε για να αποδράσουμε από τη δίνη της ύφεσης-χρέους;», δεδομένης της καλοκαιρινής καταστολής της Ανοιξης της Αθήνας, η απάντηση δεν είναι απλή.
Η στρατηγική της κυβέρνησης σίγουρα δεν αποτελεί λύση. Τα μέτρα που λαμβάνονται οδηγούν στην πλήρη δικαίωση του Βόλφγκανγκ Σόιμπλε, ο οποίος περιμένει στη γωνία για να «διαπιστώσει», μειδιάζοντας, την αποτυχία του τρίτου μνημονιακού προγράμματος, το οποίο είχε, βέβαια, σχεδιαστεί για να αποτύχει.
Η κυβέρνηση το γνώριζε αυτό και επένδυσε στο «παράλληλο πρόγραμμα» με το οποίο σκόπευε να αντισταθμίσει τον υφεσιακό αντίκτυπο του 3ου Μνημονίου.
Ομως, όπως προειδοποιούσα από το καλοκαίρι, το «παράλληλο πρόγραμμα» ήταν εκ προοιμίου αδύνατον να εφαρμοστεί δεδομένης της κυβερνητικής δέσμευσης, που το αυγουστιάτικο 3ο Μνημόνιο αναφέρει ρητά ότι «οι ελληνικές αρχές θα συμβουλεύονται και θα συμφωνούν με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα και το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο για όλες τις δράσεις που σχετίζονται με τους στόχους του Μνημονίου [Σημ.: δηλαδή για τα πάντα] προτού ολοκληρωθούν και νομοθετηθούν».
Ποιος μπορεί να πει ότι ήταν έκπληξη η πρόσφατη απόσυρση του «παράλληλου προγράμματος» της κυβέρνησης κατ’ εντολήν του Euro Working Group (δηλαδή του κ. Thomas Wieser);
Λύση δεν αποτελεί όμως ούτε η ίδρυση νέου εθνικού κόμματος, που θα προσπαθήσει να κερδίσει μελλοντικές εκλογές, το 2016, 2017 ή και αργότερα, ώστε να γυρίσει το ρολόι πίσω στην 25η Ιανουαρίου του 2015, με σκοπό την επανάληψη της διαπραγμάτευσης όπως έπρεπε να έχει γίνει.
Από τη στιγμή που χάσαμε τη μεγάλη ευκαιρία του 2015, στην καλύτερη περίπτωση να δημιουργηθεί ένας νέος πολιτικός φορέας που θα φέρει την Ελλάδα (του χρόνου ή μάλλον αργότερα) εκεί που είναι η Πορτογαλία ή Ισπανία σήμερα, μετά τις πρόσφατες εκλογές – δηλαδή με μία εν δυνάμει κυβέρνηση συνασπισμού της Αριστεράς που όμως, για να συσταθεί, θα έχει αποδεχθεί τους κανόνες της τρόικας και του Euro (Working) Group.
Για να το πω απλά: Η Ελλάδα δεν αντέχει να περιμένει τόσο πολύ για κάτι τόσο «λίγο».
Οπότε; Το ένα μάθημα του 2015 που επιλέγω να κρατήσω κατά νου, και κατά προτεραιότητα, είναι το εξής:
Μετά την απώλεια της μοναδικής ευκαιρίας που μας έδωσε ο ελληνικός λαός να διαπραγματευτούμε κάτι ριζικά διαφορετικό από το 3ο Μνημόνιο (το οποίο τελικά «ήρθε» χωρίς να ήταν προδιαγεγραμμένο, αλλά με δική μας ευθύνη), καμία κυβέρνηση χώρας-μέλους της ευρωζώνης (κι όχι μόνο της πατρίδας μας) δεν μπορεί να ανατρέψει τις πολιτικές της τρόικας μεμονωμένα, από μόνη της.
Αν δεν υπάρξει μια πανευρωπαϊκή πλημμυρίδα που να απειλήσει απ’ άκρου εις άκρον της Ευρώπης την εξουσία πολιτικών και γραφειοκρατών που αναπαράγουν καταστροφικές πολιτικές, η Ευρωπαϊκή Ενωση θα παραμείνει στο έλεος του συνδυασμού της υφεσιακής λιτότητας και των μη βιώσιμων δανείων.
Οσο αυτές οι πολιτικές θα εξακολουθούν να εφαρμόζονται μηχανιστικά τόσο οι χαμηλές επενδύσεις, η ύφεση και ο αποπληθωρισμός θα ωθούν το ευρωπαϊκό κατεστημένο σε ακόμα μεγαλύτερες δόσεις αυταρχισμού, με τους λαούς να ελκύονται από τον εθνικισμό, τον λαϊκισμό και τη μισαλλοδοξία.
Αυτό το αλληλοτροφοδοτούμενο σύμπλεγμα υφεσιακών οικονομικών και αυταρχικών πολιτικών επιλογών, κάποια στιγμή, θα φέρει την Ευρωπαϊκή Ενωση στα πρόθυρα της διάλυσης – με τεράστιο κόστος για τους λαούς της Ευρώπης.
Το ερώτημα «τι μπορεί να σταματήσει την κρίση στην Ελλάδα;» συνεπώς, είναι αναπόσπαστο με το ερώτημα «πώς μπορεί η Ευρώπη να αποφύγει την αποδόμηση;».
Η απάντηση και στα δύο ερωτήματα πρέπει να είναι κοινή και να αποβλέπει στη δημιουργία, για πρώτη φορά, ενός πανευρωπαϊκού κινήματος που θα έχει έναν απλό (αλλά και συνάμα ριζοσπαστικό) στόχο: τον εκδημοκρατισμό της Ευρωπαϊκής Ενωσης!
Θυμάστε τι μου είπε ο Βόλφγκανγκ Σόιμπλε στο πρώτο Eurogroup στο οποίο εκπροσώπησα τη χώρα;
Μου είχε πει, σχολιάζοντας την εκλογική μας νίκη, ότι «δεν επιτρέπεται κάθε φορά που γίνονται εκλογές να αλλάζει το οικονομικό πρόγραμμα μιας χώρας». Ηρθε η ώρα να του αποδείξουμε ότι το αντίθετο ισχύει. Οτι οι Ευρωπαίοι, σύσσωμοι, απαιτούν την αποκατάσταση της δημοκρατίας στο κέντρο της Ευρώπης.
Ο λόγος που νιώθω αισιόδοξος, παρά τη συντριπτική μας ήττα το καλοκαίρι, είναι ότι το 2016 μας δίνει τη δυνατότητα να μεταλαμπαδεύσουμε την Ανοιξη της Αθήνας στο κέντρο της Ευρώπης.
Ξεκινώντας τον Φλεβάρη. Στο… Βερολίνο!
