Οι καταθέσεις ταμιευτηρίου εμφάνισαν για πρώτη φορά ετήσια αρνητική μεταβολή τον Νοέμβριο του 2016, από τον Ιούνιο του 2015, οπότε επιβλήθηκαν τα capital controls, ενώ υποχώρησαν κάτω των 50 δισ. ευρώ, επίπεδο που διατηρούσαν σταθερά ως βάση εδώ και ένα χρόνο.
Οι καταθέσεις ταμιευτηρίου τον Νοέμβριο του 2016 διαμορφώθηκαν στα 49,504 δισ. ευρώ από 51,161 δισ. ευρώ τον Ιανουάριο 2016 και ελαφρώς χαμηλότερα από τα επίπεδα Οκτωβρίου 2015 (49,564 δισ. ευρώ), οπότε άρχισε μία μικρή αλλά σταθερή ανοδική τάση με ανώτατο όριο τα 51,752 δισ. ευρώ του Δεκεμβρίου 2015. Ελέω των capital controls, αλλά και των αποταμιεύσεων που είχαν βγει από τις τράπεζες και φυλάγονταν στο “στρώμα”, οι καταθέσεις ταμιευτηρίου διατηρήθηκαν άνω των 50 δισ. ευρώ από την αρχή του 2016. Ωστόσο, ήδη από τον Σεπτέμβριο του 2016, τα ταμιευτήρια δείχνουν τα πρώτα σημάδια “αποστράγγισης”, καθιστώντας εμφανείς τις επιπτώσεις της υπερφορολόγησης και της επιδεινούμενης οικονομικής κατάστασης των νοικοκυριών.
Όπως αποτυπώνεται στο Στατιστικό Δελτίο Οικονομικής Συγκυρίας Νοεμβρίου – Δεκεμβρίου 2016 που δημοσίευσε χθες η Τράπεζα της Ελλάδος, παρέχοντας στοιχεία για το σύνολο της ελληνικής Οικονομίας, το 11μηνο του 2016 από τους λογαριασμούς ταμιευτηρίου έφυγαν καταθέσεις 1,657 δισ. ευρώ.
Καθώς οι λογαριασμοί ταμιευτηρίου λειτουργούν όχι ως επένδυση, αλλά για την εξυπηρέτηση των τρεχουσών αναγκών των νοικοκυριών, η αποδυνάμωσή τους είναι σαφής δείκτης τόσο για την οικονομική κατάσταση των νοικοκυριών, όσο και για τις προοπτικές της αποταμίευσης.
Όπως επισημαίνουν τραπεζίτες στο Capital.gr, η φθίνουσα πορεία των λογαριασμών ταμιευτηρίου είναι ανησυχητική όχι μόνο γιατί καθιστά ανέφικτο το στόχο ανάκτησης των καταθέσεων, αφού το ίδιο το κράτος, μέσω της υπερφορολόγησης, εμφανίζεται ως ανταγωνιστής των τραπεζών και “σαμποτάρει” την επιστροφή κεφαλαίων στο τραπεζικό σύστημα. Είναι ανησυχητική επιπλέον διότι φανερώνει πως εξαντλείται και το χρήμα που βρίσκεται εκτός τραπεζών και χρησιμοποιούνταν για την κάλυψη τρεχουσών αναγκών των νοικοκυριών. Όσο δε, δεν βελτιώνεται η εμπιστοσύνη και η ψυχολογία στην αγορά, υπάρχει κίνδυνος η αποταμίευση να γίνεται πλέον εκτός τραπεζών και για ώρα ανάγκης…
Εν τω μεταξύ, η εντεινόμενη οικονομική ένδεια νοικοκυριών και επιχειρήσεων αποτυπώνεται και στις συναλλαγές με πλαστικό χρήμα. Η μετά την επιβολή των capitalcontrols απότομη αύξηση της χρήσης του πλαστικού χρήματος, συνοδεύεται από φθίνουσα αύξηση της συνολικής αξίας των συναλλαγών. Και αυτό δεν αναμένεται να αλλάξει παρά την από φέτος, υποχρεωτική χρήση καρτών και ηλεκτρονικών πληρωμών για το χτίσιμο του αφορολόγητου, που θα εξακοντίσει τη χρήση του πλαστικού χρήματος.
Σύμφωνα με στοιχεία που παρουσιάζονται στην Επισκόπηση του Ελληνικού Χρηματοπιστωτικού Συστήματος της ΤτΕ, ο αριθμός των καρτών πληρωμών αυξήθηκε στο β΄ εξάμηνο του 2015 και την επιβολή των capital controls κατά 11,24%. Ο συνολικός αριθμός των καρτών πληρωμών αυξήθηκε περαιτέρω το α΄ εξάμηνο του 2016 κατά 440 χιλ. κάρτες (+3%) και ανήλθε σε 14,6 εκατ. κάρτες.
Η αύξηση καταγράφεται κυρίως στις χρεωστικές κάρτες, καθώς εκδόθηκαν επιπλέον 385 χιλ. κάρτες (+3%) συγκριτικά με το β΄ εξάμηνο του 2015. Οι χρεωστικές κάρτες αντιστοιχούν στο 81% του συνόλου των ενεργών καρτών σε κυκλοφορία και οι πιστωτικές στο υπόλοιπο 19%.
Ωστόσο, παρά την αύξηση του αριθμού των καρτών πληρωμών το α΄ εξάμηνο του 2016 και παρά το ότι ο συνολικός αριθμός συναλλαγών που διενεργήθηκαν με κάρτες διατηρήθηκε στο ίδιο αυξημένο επίπεδο με αυτό του β΄ εξαμήνου του 2015, η συνολική αξία των συναλλαγών μειώθηκε κατά 7%.
Συγκεκριμένα, ο όγκος των συναλλαγών με κάρτες πληρωμών ανήλθε σε 233 εκατ. συναλλαγές. Αντίστοιχα, η αναλογούσα αξία διαμορφώθηκε στα 26,2 δισ. ευρώ.
Οι χρεωστικές κάρτες συνεχίζουν να έχουν πρωτεύοντα ρόλο ως υποκατάστατο των μετρητών, με το μέσο αριθμό συναλλαγών ανά χρεωστική κάρτα να μειώνεται σε 16 συναλλαγές, από 17 το προηγούμενο εξάμηνο, και τον μέσο αριθμό συναλλαγών ανά πιστωτική κάρτα να αυξάνεται στις 13 συναλλαγές, από 12 το προηγούμενο εξάμηνο.
Αν και ο μέσος αριθμός συναλλαγών ανά κάρτα παρουσιάζει μηδενική μεταβολή, η μέση αξία συναλλαγών ανά κάρτα είναι μειωμένη σε 1.781 ευρώ (-10%) συγκριτικά με το προηγούμενο εξάμηνο. Η μείωση αυτή οφείλεται στη μείωση της μέσης αξίας συναλλαγών ανά χρεωστική κάρτα σε 1.991 ευρώ (-10%).
Η δυσχερής οικονομική κατάσταση των νοικοκυριών και επιχειρήσεων εξακολουθεί να αποτυπώνεται και στους δείκτες της μέσης αξίας ανά συναλλαγή. Το α΄ εξάμηνο του 2016, η μέση αξία ανά συναλλαγή για το σύνολο των καρτών μειώθηκε σε 112 ευρώ (-7%) σε σχέση με το β΄ εξάμηνο του 2015. Για δε τις χρεωστικές κάρτες, η μέση αξία ανά συναλλαγή παρουσίασε μείωση στα 121 ευρώ (-5%).
