Πολλές σκέψεις και υποθέσεις αναφέρονται σχετικώς με το πρωταπριλιάτικον αστείον. Οι πλείστοι αναφέρουν ότι πρόκειται για ευρωπαϊκόν εύρημα. Αναφέρουν δε πολλές περιπτώσεις οι οποίες είναι υποθετικές στην ουσίαν όμως μη ακριβείς.
Η μία εκδοχή είναι ότι προέρχεται από τους Κέλτες ψαράδες οι οποίοι έλεγαν ότι αυτήν την ημέραν κατά την οποίαν ήρχιζε η αλιεία, είχαν μεγάλην ψαριάν, κάτι το απίθανον γιατί εκείνην την περίοδον τα ψάρια δυσκόλως αλιεύονται.
Άλλη εκδοχή αναφέρει ότι προέρχεται από την Γαλλίαν και από την αλλαγήν του ημερολογίου από 1ης Απριλίου που ήταν η πρωτοχρονιά, στην 1ην Ιανουαρίου. Δεν το εδέχθηκαν όλοι και στους αντιδραστικούς οι λοιποί έστελναν δώρα για να τους ειρωνευτούν.
Ερευνητές υποστηρίζουν ότι προέρχεται από Ολλανδίαν και Γαλλίαν εξ αφορμής άλλων προϋποθέσεων.
Την 1ην Απριλίου εκθρονίστηκε ο Λουδοβίκος ΙΣΤ΄ και ο βασιλιάς της αγγλίας αστειευόμενος είπε ότι παραιτείται. Και πολλές άλλες εκδοχές.
Προσωπικώς πιστεύομεν ότι είναι Ελληνικής προελεύσεως και επ’ αυτού έχομεν ισχυρά επιχειρήματα. Ο Αντιφάνης καταγόταν από την σπουδαίαν Θρακικήν πόλη Βέργην έγινε διάσημος για τα ασύστολα πλην ακίνδυνα ψευδολογήματά του. Αστειευόμενος ή ειρωνευόμενος εξαπέλυε τις ψευδολογίες του οι οποίες συν τω χρόνω κατέστησαν ευχάριστες και όχι τιμωρητέες. Έλαβαν δε τον χαρακτηρισμόν «Βεργαία αφηγήματα». Εξ αυτού και το ρήμα Βεργαΐζω, για το οποίον παραφράττοντες το «Λακωνίζειν εστίν φιλοσοφείν», θα ηδυνάμεθα να είπομεν «Το βεργαϊζειν εστίν περιγελάν». Εκτός αυτού υπάρχει και άλλη αναφορά περί του ακινδύνου ψεύδους. Ο Σοφοκλής στην τραγωδίαν «Αίαντας» αναφέρει «Σπείρειν ματαίαν βάξιν ές τήν πόλιν» ήτοι διαδίδει μάταιες φήμες στην πόλη. Βάξις σημαίνει φήμη, λόγος, χρησμός.
Και οι δύο περιπτώσεις εννοούν αβιάστως ότι το λεχθέν ήταν δυσνόητον ωσεί χρησμός. Και αυτό είναι φυσικόν εφ΄ όσον ήταν ψευδολογία. Η τακτική αυτή των Αρχαίων Ελλήνων παρουσιάσθη και στην Νήσον Αμοργόν η οποία συνεχίζει να χρησιμοποιεί Ομηρικές λέξεις, με τον περίφημον Σκούρον (Αντώνιον Μαύρον) ο οποίος έλεγε τερατώδεις ψευδολογίες και το κοινόν συν τω χρόνω τον επεδίωκεν και διεσκέδαζε μετ’ αυτού!! Κατά το «Βεργαίον αφήγημα» είχαν την φράση, «ο Σκούρος είσαι;» για υπερβολικά αφηγήματα κάποιου.
Επομένως αβιάστως εξάγεται το συμπέρασμα ότι το πρωταπριλιάτικον ψέμα, που χρησιμοποιείται παγκοσμίως έχει Ελληνικήν προέλευση, ανεξαρτήτως ότι επεκράτησε να τηρείται την 1ην Απριλίου. Η καθαίρεση του Λουδοβίκου ΙΣΤ΄ την 1ην Απριλίου, το αστείον του βασιλέως της Αγγλίας Γεωργίου ότι αυτήν την ημέραν παραιτείται, η αγγελία του θανάτου του βασιλέως Γεωργίου του Β’ της Ελλάδος ότι την αυτήν την ημερομηνίαν απεβίωσε ήτις εθεωρήθη αρχικώς ως αστείον, είναι ενδεικτικώς μερικά χαρακτηριστικά, που καθιερώθη το «Βεργαίον αφήγημα» την 1ην Απριλίου. και είναι φυσιολογικόν, διότι αν συνέβαινε καθημερινώς δεν θα είχεν αξίαν, (ανάργια – ανάργια το φιλί για νάχει νοστημάδα), αλλά θα προκαλούσε και δυσκολίες στην συνεννόηση των ανθρώπων.
Συμπέρασμα. Η ενδιάτριψη στους Αρχαίους Έλληνες λύει αν όχι όλες τουλάχιστον τις πλείστες απορίες. Και διδάσκει.
3/4/2023
Μιχαήλ Στρατουδάκης
