Το ξυλόλιο (xylene) είναι ένας αρωματικός υδρογονάνθρακας. Η κατά IUPAC ονομασία του είναι διμέθυλοβενζόλιο. Υπάρχουν τρεις ισομερείς ουσίες με αυτό το όνομα το όρθο-διμέθυλοβενζόλιο, μέτα-διμέθυλοβενζόλιο και το πάρα-διμέθυλοβενζόλιο. Συνήθως το ξυλόλιο του εμπορίου είναι ένα μίγμα αυτών των τριών ισομερών ουσιών οι οποίες έχουν παραπλήσιες φυσικοχημικές ιδιότητες.
Το ξυλόλιο κατηγοριοποιείται ως επικίνδυνο εμπόρευμα εξαιτίας του ότι είναι εύφλεκτο. Είναι επιβλαβές αν εισπνευστεί ή έρθει σε επαφή με το δέρμα και τα μάτια, ενώ μπορεί να είναι θανατηφόρο σε περίπτωση κατάποσης (περισσότερες πληροφορίες εδώ).
Το ξυλόλιο παράγεται από το πετρέλαιο για τη χρήση ως διαλύτης οργανικών ενώσεων. Είναι πολύ καλός διαλύτης για ρητίνες, καουτσούκ, λιπαρών ουσιών και ελαίων. Το ίδιο διαλύεται ελάχιστα στο νερό, ενώ διαλύεται εύκολα στην αιθανόλη, τον αιθυλαιθέρα, το βενζόλιο και τη βενζίνη. Σύμφωνα με την Ευρωπαϊκή βάση δεδομένων για τα χημικά ECHA, το ξυλόλιο χρησιμοποιείται σε πολλές βιομηχανικές χρήσεις, (όπως στην παραγωγή εκρηκτικών, πολυμερών και άλλων) και σε καταναλωτικά προϊόντα όπως λιπαντικά (υγρά φρένων), αντιψυκτικά, βιοκτόνα, σε βερνίκια, μελάνια εκτύπωσης, μονωτικά, εργαστηριακές και αναλυτικές εφαρμογές. Η ποσότητα ξυλολίου ανά έτος που χρησιμοποιείται στην ευρωπαϊκή ένωση, είναι 1000-10000 τόνοι. Η διακίνησή του είναι ελεύθερη στην Ευρωπαϊκή ένωση, αρκεί να γίνεται σύμφωνα με τη νομοθεσία και τους κανονισμούς που αφορούν τη μεταφορά επικινδύνων εμπορευμάτων ( ADR/EU, IMDG, COTIF, ICAO SAFETY ).
Πριν πολλά χρόνια έγινε μια παρανόηση και θεωρήθηκε ότι το ξυλόλιο απαγορεύτηκε στην Ευρωπαϊκή ένωση, όμως αυτό δεν ισχύει. Είναι κάτι που δεν θα μπορούσε να γίνει καθώς οι βιομηχανικές χρήσεις του ξυλολίου δεν αποτελούν σημαντικό κίνδυνο για την υγεία του ανθρώπου, ενώ θεωρείται ασφαλής η χρήση του ξυλολίου που περιέχεται σε προϊόντα, με την προϋπόθεση ότι χρησιμοποιούνται σύμφωνα με τις οδηγίες του κατασκευαστή.
Η ουσία που απαγορεύτηκε στην Ευρωπαϊκή ένωση, μεταξύ άλλων 6 ουσιών, ήταν το musk-xylene (μόσχος ξυλένιου). Αυτό είναι ένα παράγωγο του ξυλένιου που δίνει το άρωμα του «μόσχου» (musk, φυσική αρωματική ύλη που προκύπτει από αδένες του ελαφιού musk ή άλλου ζώου). Η συνθετική αρωματική ουσία musk-xylene που παράγεται από το μέτα-ξυλόλιο, είναι αυτή που απαγορεύτηκε στην ευρωπαϊκή ένωση εξαιτίας της επικινδυνότητάς της. Είναι επικίνδυνη ουσία γιατί είναι εκρηκτική (δείτε τον χημικό της τύπο με τις νιτροομάδες), επιπλέον συσσωρεύεται στο περιβάλλον και ενοχοποιείται για καρκινογένεση
